Okuduğunuz gazetede kaç adet ağaç görüyorsunuz?

Pazar akşamları merak ettiğim bir konuda kısa bir araştırma yapıp sonuçlarını zaman elverdikçe burada paylaşmaya karar verdim. Hem keyifli bir uğraş olacak, hem de bu sayede her hafta kafamdaki bir soru işaretini gidermiş olacağım.

Bu akşam, Türkiye’deki geleneksel gazete yayıncılığının dijitalleşmesinin ağaç tüketimine etkisini inceledim.

İlk soru şu: Tek bir gazeteyi basabilmek için kaç adet ağaç tüketmek gerekiyor?

Bununla ilgili çok detaylı açıklamalar var internette, ve bu sorunun cevabı gazete ağırlığından ağaç boyutuna ve cinsine kadar değişebilir. Araştırabilirsiniz. Ama ortalama bir hesapla tek bir gazeteyi basabilmek için 0.001326 ağaç gerekiyormuş. Diğer bir deyişle 1 ağaç ile 754 adet gazete basılabiliyor.

İkinci soru: Türkiye’deki günlük gazete tirajı (bir günde basılan gazete adedi) nedir?

Bu sorunun cevabını bulmak çok daha kolay, bununla ilgili birçok kaynakta bilgi paylaşılıyor. Bu rakam 4.5 ile 5.5 milyon arasında değişiyor. Biz ortalama olarak 5 milyon alalım.

***

Bu iki bilgi ile şu sonuca ulaşıyoruz: Her gün Türkiye’de tüketilen gazeteleri basabilmek için 6631 adet ağaç kesiliyor. Bu ise yılda 2.4 milyon ağacın kesilmesi demek.

Tam rakam bilinmemekle beraber benzer hesaplamalar (orman alanlarının boyutu, ağaçların kapladığı alan vb.) yapılarak ve çeşitli kaynaklardan da teyit alınarak dünyada 1-10 trilyon arasında ağaç olduğunu söyleyebiliriz. Ortalama olarak 5 trilyon alalım. Yani, her yıl Türkiye olarak sadece gazete basımı nedeniyle dünyadaki tüm ağaçların %0.05 kadarlık kısmını tüketiyoruz diyebiliriz.

Başka bir bakış açısıyla ilerleyelim: Bir hektarlık alanda 250-750 adet arası ağaç yetişebiliyor. Ortalama olarak 500 alalım. İstanbul’daki Belgrad Ormanı 5442 hektar olduğuna göre Belgrad Ormanı’nda 2.7 milyon ağaç yaşıyor demektir.

Bu da bize ortalama hesaplarla şunu söylüyor. Her sene tüketilen gazeteleri basabilmek için Belgrad Ormanı büyüklüğünde bir alana ihtiyaç duyuyoruz.

Türkiye’de tükettiğimiz kağıdın ne kadarını geri dönüşüm ile geri kazanıyoruz sorusunu cevaplamadım. Ayrıca her sene yerine geri konan ağaç sayısı da hesaba dahil edilmedi. Sadece basit bir hesaplama ile geleneksel gazete basımı için ihtiyaç duyulan ağaç sayısını hesaplamaya ve hayal etmeye çalıştım.

Çeşitli endüstrilerin her geçen gün daha fazla dijitalleşmesi sürecine olumlu bir pencereden bakmak istedim.